Ik ga in deze post in op de “safe withdrawal rate (afgekort SWR)”, oftewel veilige opname. Dat zegt iets over hoeveel geld je veilig aan je vermogen kan onttrekken per jaar gedurende je financiële onafhankelijkheid zonder blut te raken.
De leeftijd waarop je financieel onafhankelijk kunt worden kun je bepalen aan de hand van deze post.
In Hoeveel geld heb je nodig om te stoppen met werken? beschrijf ik hoeveel geld je daarvoor nodig hebt in Nederland.
Safe withdrawal rate, oftewel veilige opname
In Amerika is veel onderzoek gedaan naar de safe withdrawal rate. Zie bijvoorbeeld de beroemde Trinity study hierover. Als vuistregel kom je vaak een safe withdrawal rate van 4% tegen.
Veilige opname in Nederland
In Nederland kun je volgens mij het beste een veilige opname van 3.5% hanteren. Lijkt niet veel lager, maar heeft wel invloed op hoe snel je financieel onafhankelijk bent. Ik zal hieronder uitleggen hoe ik aan 3.5% kom.
Historie veilige opname VS
De 4% voor Amerika is gebaseerd op historisch rendement op Amerikaanse aandelen en obligaties. Het maakt enorm veel uit in welk land je belegt. Voor de Nederlandse situatie is ook onderzoek gedaan naar de veilige opname. Daar kwam op basis van historische rendementen voor Nederlandse aandelen en obligaties een veilige opname van 3.3% uit bij een verdeling aandelen/obligaties in de investering van 75/25:
Wat is nu verstandig voor een Nederlander om te gebruiken als getal?
Het bruto “nationaal” product van de wereld als geheel
Om je beleggingsrisico te minimaliseren is het cruciaal om wereldwijd gespreid te beleggen. Dit is tegenwoordig heel gemakkelijk met indexfondsen, zie mijn beleggingsstrategie. De vooruitzichten voor de ontwikkeling van de wereldeconomie als geheel zijn volgens mij en vele anderen op de langere termijn onverminderd gunstig. Zie hieronder bijvoorbeeld hoe weinig invloed crises zoals die van 2008 invloed hebben op de ontwikkeling van het World Real GDP (het bruto “nationaal” product van de wereld als geheel):
De periode waarin de safe withdrawal rate in de VS bepaald is
Nu is het zo dat de 4% voor Amerika bepaald is in een periode waarin het aandeel van de Amerikaanse economie in de wereldeconomie van 22% naar 50% is gestegen. Dit was dus een enorme groeiperiode. Tegenwoordig groeit de Amerikaanse economie nog steeds behoorlijk. Maar de opkomende reuzen als China en India hebben het stokje van echt grote groeiers overgenomen:
De safe withdrawal rate in Nederland bij wereldwijd beleggen
Om je risico te beperken kun je het beste wereldwijd gespreid beleggen. Je kunt beter niet uitsluitend in de opkomende markten of uitsluitend in de VS beleggen.
Mogelijk dat het rendement in de opkomende markten een 4% veilige opname waarmaakt. Maar om alleen in die regio te beleggen brengt ook een mijns inziens onaanvaardbaar risico met zich mee. Die regio zou door bijvoorbeeld politieke instabiliteit het zo maar niet waar kunnen maken.
Wereldwijd spreiden is daarom noodzaak. Daardoor is de 4% niet meer reëel, die gold voor de Amerikaanse enorme groeiperiode. Op basis van bovenstaande grafieken is een getal tussen de 3% en 4% reëler. Daarom hanteer ik een getal van 3.5%.
De safe withdrawal rate en inflatie
De 3.5% veilige opname van het vermogen bij aanvang mag je jaarlijks ophogen met het inflatiepercentage. Dus bij 2% inflatie per jaar mag je het volgend jaar 3.5% * 1.02 = 3.57% opnemen van je startvermogen dat je hebt aan het begin van je eerste jaar. Het jaar erna 3.57% * 1.02 = 3.64%, enzovoorts.
De 3.5% wordt alleen berekend over het vermogen dat je hebt aan het begin van het eerste jaar: opnamebedragen in volgende jaren worden berekend door inflatie toe te voegen aan het opnamebedrag van het voorgaande jaar, en niet door inflatie toe te voegen aan 3.5% van het beschikbare vermogen in latere jaren.
Wil jij, net als ruim 14.000 anderen, een e-mail ontvangen zodra er een nieuwe post verschijnt en het FOB huishoudboekje 2024 kado?
Let op: met beleggen kun je jouw inleg verliezen. De informatie op deze site is mijn persoonlijke mening, geen beleggingsadvies en je blijft zelf verantwoordelijk bij opvolgen ervan. Blauw onderstreepte links met kunnen mij een vergoeding opleveren voor het doorverwijzen. Dit kost jou niets. Reacties kunnen worden gemodereerd of verwijderd.
31 Reacties
Dag mr FOB, ik volg je blog al een paar jaar met veel interesse en genoegen. Ook de manier waarop je ons te woord staat, is heel plezierig. Bovenstaand stuk heb ik inmiddels al een groot aantal keren gelezen. Iedere keer blijven bij mij een paar vragen hangen, waarvan ik denk dat ik die eens een keer moet stellen. Bij deze dus.
Klopt het dat je bij de safe withdrawal alleen uitgaat van beleggingen? Want wij, mijn partner en ik, hebben ook spaargeld. Kan dat opgeteld worden bij het belegd vermogen, of moet je daar een veel lagere SWR voor rekenen, gelet op de minimale rente de afgelopen jaren?
Wij streven ernaar om over een tijdje gebruik te gaan maken van safe withdrawal. Maar het ziet er naar uit dat er voorlopig ook nog wat interessante opdrachten aankomen, waarvan we het honorarium willen gebruiken om te beleggen. Ik heb begrepen dat je dat niet bij het vermogen mag optellen, waarop je de SWR toepast. Moet je daar dan een apart SWR-segment van maken, of zijn er andere oplossingen?
Hopelijk kun je ons hiermee helpen.
Met vriendelijke groet,
Nomen B.
Safe withdrawal rates zijn gebaseerd op portefeuilles met zowel aandelen als obligaties. Obligaties lijken hierbij op spaargeld. Als je meer in detail hier in wilt duiken, dan raad ik je van harte de SWR-serie van https://earlyretirementnow.com/ aan.
Als je op een gegeven moment extra honorarium belegt, dan verhoogt dat het totale belegde vermogen waarover je de SWR bepaalt. Ik zou niet weten waarom je dat daar niet gewoon bij op zou mogen tellen.
Dag mr FOB, dankjewel voor je antwoorden. Daar zijn we heel erg mee geholpen.
Jouw opmerking over sparen en obligaties herinnerde me aan een blog die je daarover geschreven hebt en die heb ik opnieuw doorgenomen: https://www.financieelonafhankelijkblog.nl/obligaties/#Beleggen_in_obligaties_8211_welke_kiezen.
Op basis daarvan hebben we een paar jaar geleden gekozen voor DBZB. Voor sparen maken we gebruik van DELA spaarverzekering (gelukkig ingestapt toen die nog 2,75% was) en Renault Bank bij Raisin (0,25%). Deposito’s hebben we tot dusver niet aangedurfd, omdat we jouw zorg delen, dat je niet bij het geld kunt als je het nodig hebt.
Wat betreft het sparen ben ik wel benieuwd hoe jij het praktische probleem oplost van SWR bij spaargeld waar nauwelijks rente op zit. Teer je dan niet onvermijdelijk in? Natuurlijk wordt de rente een keer hoger, maar kun je het verschil nog inhalen als je bij een hele lage rente – bij het starten van je SW – uitgaat van 3,5%?
Ik ben begonnen met de serie blogs die je noemt. Het is behoorlijk technisch en misschien wel boven mijn macht, dus ik kom er vast op terug.
😉 Nomen B.
De opbrengsten van aandelen hebben de lage opbrengst van spaargeld aan het begin van mijn opnameperiode ruimschoots gecompenseerd. Het gaat uiteindelijk om het geheel en de lange termijn. De rentes zijn alweer aan het stijgen, ik kreeg een week geleden een mail dat de depositorentes van NIBC Direct alweer ongeveer verdubbeld worden. Op basis van mijn 3.5% SWR in combinatie met mijn veiligheidsmarges (straks pensioen en wellicht AOW, op dit moment neveninkomsten blog) maak ik me vooralsnog geen zorgen.
Omvat het SWR ook het geld om je belastingen te betalen? Of is het niet nodig om rekening te houden met belastingen omdat er al aannames over verwerkt zitten in het rendement uit de studie?
Van het geld dat je opneemt moet je alles, inclusief belastingen, betalen.
Hi Mr FOB,
Bedankt voor deze zeer nauwkeurige berekening en het duidelijke overzicht. Ik vroeg me af of je naar aanleiding van het nieuwe wetsvoorstel m.b.t. de aanpassing van de vermogensbelasting en belasting op beleggingen waarbij gerekend wordt met een 5,33% rendement opnieuw een berekening hebt gemaakt wat het SWR zou zijn? Ik ben benieuwd hoe jij hier naar kijkt!
Zie Vermogensbelasting 2022, voor mij verandert er waarschijnlijk niet echt iets wanneer het voorstel onveranderd ingevoerd zou worden.
Interessant! Maar moet ik uit de grafiek concluderen dat ik hier in België maar een SWR van 1% mag hanteren?
Alleen als je uitsluitend in Belgische aandelen en obligaties belegd zou zijn geweest.
Hoi mr. FOB, bedankt voor al je informatie! Ik heb nog een vraagje over de SWR: stel, ik ga nu met vervroegd pensioen en over een maand stort de markt net zo hard in als 100 jaar geleden (1928 toch?). Kan ik dan nog steeds die 3,5% opnemen? Waar ik bang voor ben is dat ik op die manier aandelen verminder die toch al weinig waard zijn en op die manier teveel van mijn portefeuille afsnoep. Kun je bij een marketcrash je withdrawal rate beter naar beneden aanpassen? En als dat zo is, gaat dan het bedrag dat je gespaard moet hebben voor je vervroegd pensioen omhoog?
Dan hoef je je SWR in principe niet aan te passen, daarom heet die Safe. Als je echter nog safer wilt zijn dan 95% kans slagingspercentage, wat hoort bij de definitie van de SWR, zou je een SWR van 3% kunnen overwegen. Dan is het echt vrijwel uitgesloten dat je in de problemen komt, gebaseerd op hoe de markt zich in het verleden tot nu toe altijd gedragen heeft.
Hoi, de tekst is inmiddels redelijke oud, maar je schrijft: Dus bij 2% inflatie per jaar mag je het volgend jaar 3.5% * 1.02 = 3.57% opnemen van je vermogen. Het jaar erna 3.57% * 1.02 = 3,64%, enzovoorts.
Volgens mij mag je het oorspronkelijke bedrag dat je hebt opgenomen (de opname in het eerste jaar) met de inflatie corrigeren en dan weer opnemen. Dus niet een oplopend percentage van je vermogen op dat moment, zoals het er nu lijkt te staan.
.
Groet Frank
Dat klopt; ik heb het verduidelijkt in de post
Waarom mag je je SWR ieder jaar met de inflatie mee verhogen?
Dat mag omdat de SWR daarop gebaseerd is. In de definitie van de SWR wordt daar rekening mee gehouden
“Dus bij 2% inflatie per jaar mag je het volgend jaar 3.5% * 1.02 = 3.57% opnemen van je vermogen. Het jaar erna 3.57% * 1.02 = 3,64%, enzovoorts.”
Maar op deze manier is je SWR percentage toch veel sneller hoger dan je rendement percentage? Met 8 jaar is je SWR% al boven de 4% of zie ik nu iets over het hoofd?
(Ik heb het verwachte rendement bewust ‘laag’ op 4% gezet)
Je berekening klopt. Ik rekende even met het langjarig gemiddelde beursrendement van de afgelopen decennia van 8-10%
Allereerst dank voor deze zeer interessante en informatieve blogs.
Een vraag omtrent de inflatie icm ‘swr’, dat snap ik, echter hoe verwerk je de inflatie tov je rendement en/of totale vermogen. Zonder een correctie daarin wordt je ‘’swr’ op den duur hoger dan je rendement.
Je SWR mag je jaarlijks ophogen met de inflatie. Het duurt decennia voordat de SWR hoger wordt dan je rendement. Daardoor heb je dan al zoveel vermogen dat dat nog steeds safe is volgens de definitie van de SWR.
Mijn reactie was te lang, hier de rest:
Heeft iemand overigens wel eens uitgezocht hoeveel pensioen je al opgebouwd hebt en hoeveel je dus gaat ontvangen aan AOW en pensioen als je vanaf vandaag nooit meer zou werken? Ik wel en ik was aangenaam verrast. De meesten van ons zullen niet stoppen met werken met 37 en hoeven dus geen 30 jaar te overbruggen. Eerder 10, 15 of 20 jaar. Om 15 jaar te overbruggen met 20.000 euro per jaar gecorrigeerd naar inflatie, zou je het ook redden met 3,5 ton risicoloos op een spaarrekening. Maar een 6% SWR op hetzelfde bedrag belegd (50/50) geeft ook ruim 20.000 euro met een slagingskans van 100%. En daarnaast met een enorme kans dat je zelfs nog geld overhoudt, mogelijk meer dan waarmee je begon.
Food for thought? Voor mij wel in elk geval.
Niet als kritiek, maar gewoon voor de discussie en in de hoop dat we er allemaal wat slimmer van worden. Je stelt dat in de periode van de oorspronkelijke trinity studie de economie van de US sterk gegroeid is en dat daarom een SWR van 4% voor de toekomst te optimistisch zou zijn. In dezelfde periode hebben echter ook de great depression en tweede wereldoorlog plaatsgevonden. Als je alleen de jaren vanaf 1946 meeneemt, wordt de SWR beduidend hoger, zie onderstaande link.
https://www.bogleheads.org/wiki/Safe_withdrawal_rates
In onderstaand artikel wordt een update van de studie t/m 2018 besproken. Los van dat er in dit artikel sowieso al een aantal kanttekeningen geplaatst worden bij de interpretatie van de studie in het algemeen (andere discussie denk ik), kun je ook zien dat de slagingskans van een 4% withdrawal rate (inflation adjusted) voor een periode van 30 jaar bij 50% aandelen gestegen is van 95% naar 100%.
https://www.forbes.com/sites/wadepfau/2018/01/16/the-trinity-study-and-portfolio-success-rates-updated-to-2018/
Neem je ook je pensioenuitkering + AOW, die je vanaf je 67st leeftijd zal ontvangen, mee in de berekening wanneer je kan stoppen met werken? Of neem je dit niet mee en zal je inkomen hoger worden vanaf het moment dat je 67 bent?
In deze berekening heb ik pensioen & AOW niet meegenomen, maar als veiligheidsmarge beschouwd.
Mr FoB
dank je , ik ga zeker daar naar kijken!!!!
Hallo Mr FoB,
ik heb door je blog gebladerd en ik vind het een topsite! Geld is iets abstracts en het houdt toch 99% van alle mensen zich dagelijks bezig. Zo ook mezelf: ik heb een goed betaalde baan en verdien zo’n ruim 4,5x modaal. Dit inkomen geniet ik al meer dan 10 jaar. Ik ben alleenstaand en heb eigenlijk ijn hele leven gespaard en heel weinig uitgegeven. Woon heel simpel in een huurhuis en heb eigenlijk weinig nodig. Niet omdat ik een vrek ben, maar geld uitgeven interesseert me simpelweg gewoon niet. Mijn totale maandelijks lasten (van wonen tot boodschappen tot verzekeringen tot benzinekosten) maken slechts 25% van mijn netto-inkomen uit. Dus ik hou vrij veel over maandelijks. Maar wat is nu mijn (luxe)probleem ? Ik ben van nature risico avers, althans wat betreft mijn privevermogen. Ik heb bijna 500.000 euro aan cash en nog eens 36.000 euro in een BV. Ik heb geen enkele belegging lopen. Met dit potje geld ben ik de favoriet van de Nederlands fiscus. Ik betaal domweg gewoon veel en veel te veel belasting. Maar ik heb eigenlijk geen goed idee wat ik moet doen met het geld: veel rendement maken hoeft voor mij niet. Behouden wat ik heb is het belangrijkste. Aan belasting betalen heb ik een hekel.
Dus ik heb eigenlijk (dit klinkt voor mijzelf al heel raar) 2 problemen:
– teveel vermogen, waarover ik onnodig veel belasting betaal,
– houdt maandelijks netto teveel over om economisch weg te zetten.
Beleggen / traden wil ik wel maar ik heb daar simpelweg e weinig tijd (ivm werk). Ik heb wel gedacht om vastgoed te kopen en dat te verhuren.
Mr FoB, wil jij je licht hierover schijnen?
Alvast Dank!
Bedankt voor je compliment!
Vastgoed kost je vrijwel zeker meer tijd dan beleggen. Zeker als je bijvoorbeeld een vermogensrekening bij Brand New Day opent en daar automatisch op inlegt. Dan kun je als risico avers iemand voor een defensief profiel kiezen. Zij herbalanceren vervolgens automatisch voor je.
Kun je daar wat mee?
Ik zie dat je geen rekening houdt met de vermogensredementheffing om de SWR te bepalen. Dit heeft naar mijn inziens toch een flinke impact.
Bedankt voor je reactie. In mijn post “Hoeveel vermogen maakt je vrij?” leg ik uit hoe de vermogensrendementsheffing doorwerkt in de SWR. Afhankelijk van je maandelijkse uitgaven heb je een bepaald vermogen nodig. De benodigde hoeveelheid vermogen bepaalt of je vermogensrendementsheffing moet betalen en zo ja, hoeveel. Die heffing moet je uit het bedrag betalen dat je als SWR onttrekt aan je vermogen.
Goed stuk en handig om een beetje meer inzicht te krijgen in de rendementen in Nederland, en je redenering waarom je kiest voor 3.5%. Maar nu ben ik wel nieuwsgierig geworden. Bestaat je portfolio dan ook uit 75% aandelen en 25% obligaties? Zo ja, dan zou ik zeker rond die 3.5% blijven zitten. Indien niet, waren er dan nog meer beschouwing voor de beslissing om 3.5% te gebruiken?
In ons geval (even de vastgoed kant buiten beschouwing gelaten), zit bijna 100% van de beleggingen in aandelen (verdeeld over de hele wereld, percentages is voor ons erg lastig uit te rekenen maar het grootste deel zit in Canada, de VS en Europa), we hebben geen obligaties (door het relatief lage rendement vergeleken met aandelen, gebaseerd om het verleden natuurlijk). Daarom zitten wij nog steeds op 4% SWR voor wat onze planning.
Erg benieuwd naar je mening!
Bedankt voor je compliment.
Ik raad wereldwijde spreiding aan en daarbij 3.5% SWR. Op basis van de onderzoeksresultaten van Pfau is dat onafhankelijk van de verhouding aandelen/obligaties zolang die maar tussen de 75/25 en 25/75 als verhouding aandelen/obligaties zit. De 4% SWR werkte voor beleggingen in de VS over de afgelopen decennia, maar bijvoorbeeld absoluut niet voor Japan (of Nederland). Op basis van het onderzoek van Pfau raad ik tussen de 75/25 en 25/75 als verhouding aandelen/obligaties aan. Ik heb voor mijn zelf belegde vermogen ongeveer 60/40 aandelen/obligaties, voor mijn pensioenbeleggen 75/25. Die 60/40 heb ik omdat ik gemerkt heb tijdens de sterke koersdalingen van 2008 dat ik me beter voel bij deze verhouding dan bij meer aandelen en dan dus makkelijker buy-and-hold volhoud. Risicotolerantie is heel persoonlijk.