Steeds meer mensen die al een tijd werken zoeken naar mogelijkheden om eerder te kunnen stoppen met werken. Verplicht doorgaan tot aan de officiële pensioenleeftijd is niet voor iedereen even makkelijk en aantrekkelijk.

En steeds meer jongeren hebben geen trek in de ratrace voor een aantal decennia. Velen vinden het aantrekkelijker om meer tijd aan andere zaken dan werk te kunnen besteden.

In deze post laat ik zien hoe je je pensioenleeftijd, oftewel de leeftijd waarop je in vrijheid kunt kiezen waar je je tijd aan besteedt, kunt berekenen en verlagen.

Inleiding

Het is goed om te beseffen dat er een verschil bestaat tussen AOW-leeftijd en pensioenleeftijd.

AOW-leeftijd

De AOW-leeftijd is de leeftijd waarop je AOW van de overheid gaat ontvangen. De AOW-leeftijd is vanaf 2022 gekoppeld aan de levensverwachting. In 2024 is de AOW-leeftijd 67 jaar. Je AOW-leeftijd hangt af van je geboortedatum.

Je kunt je verwachte wettelijke AOW-leeftijd hier berekenen met een tooltje dat de Sociale Verzekeringsbank mij beschikbaar heeft gesteld:

Pensioenleeftijd

De pensioenleeftijd is wettelijk gezien de leeftijd tot welke je via je pensioenfonds of pensioenverzekeraar pensioen opbouwt. De term pensioenrichtleeftijd wordt hiervoor ook gebruikt. Per 2018 is de pensioenleeftijd verhoogd naar 68 jaar. Je werkgever is niet verplicht om de pensioenleeftijd naar 68 jaar te verhogen.

Op Mijnpensioenoverzicht zie je in één overzicht hoeveel AOW je straks krijgt. En via welke pensioenuitvoerders je pensioen hebt opgebouwd. Daarnaast zie je op deze website vanaf welke leeftijd je die uitkeringen krijgt.

Wanneer ik in deze post schrijf over het verlagen van je pensioenleeftijd, bedoel ik niet verlagen van de wettelijke pensioenleeftijd (waar je geen invloed op hebt), maar het vrijwillig naar voren halen van de datum waarop je stopt met werken. Ik noem dat je vrijwillige pensioenleeftijd.

Lees ook: 11 tips om eerder te stoppen met werken.

Pensioengat

Je AOW-leeftijd en je wettelijke pensioenleeftijd hoeven dus niet hetzelfde te zijn. Als je bijvoorbeeld op een leeftijd van 66 jaar met pensioen zou willen gaan en je pensioenleeftijd is 68 jaar, dan moet je een periode financieel overbruggen. Dan is er sprake van een zogenaamd pensioengat.

Ook wanneer je nog eerder dan je AOW-leeftijd wilt stoppen met werken zul je een periode financieel moeten overbruggen. Daar ga ik in deze post verder op in.

Pensioenleeftijd berekenen en verlagen

Je vrijwillige pensioenleeftijd kun je op verschillende manieren verlagen. Hierbij kun je wel of geen rekening houden met inkomen uit AOW, werkgeverspensioen en vrijwillig opgebouwd pensioen.

Ik laat hier zien hoe je kunt berekenen hoeveel vermogen je nodig hebt wanneer je voor je AOW-leeftijd wilt kunnen stoppen met werken.

Ik leg ook uit of je je geld het beste belegd of juist niet belegd kunt hebben vanaf het moment dat je stopt met werken.

Met beleggen bedoel ik beleggen in één of een paar breed gespreide, goede indexfondsen of ETF’s.  Door op deze manier te beleggen krijg je met groot gemak tegen heel lage kosten wereldwijde spreiding. Zo beleggen is wat ik zelf doe. Ik haal daarmee gemiddeld ongeveer 7% rendement per jaar. Zie hier wat de beste fondsen zijn in 2025.

Lees ook: Mijn beleggingsstrategie voor financiële onafhankelijkheid

Pensioenleeftijd verlagen met maximaal 10 jaar, uitgaande van AOW en pensioen

Beleggen in aandelen of spaargeld?

Beleggen in aandelen levert op de lange termijn (>10 jaar) vrijwel altijd meer op dan beleggen in obligaties of spaargeld.

Wanneer je minder dan 10 jaar voor je AOW-leeftijd wilt stoppen met werken, is het riskant om op het moment van stoppen met werken het daarvoor benodigde vermogen te beleggen in aandelen. Voor beleggen in aandelen is over het algemeen een beleggingshorizon langer dan 10 jaar verstandig, omdat de beurs op kortere termijn te beweeglijk kan zijn.

Stel dat je AOW-leeftijd 67 jaar is en je wilt stoppen met werken op je 57e. Dan kun je in aanloop naar je 57e je vermogen vanuit het oogpunt van risico wel beleggen in aandelen, omdat je totale beleggingshorizon dan langer is dan 10 jaar. Hoe dichter je bij je 57e komt, hoe meer je de verhouding aandelen/obligaties kunt verschuiven richting obligaties of spaargeld. Via bijvoorbeeld de pagina over lifecyclebeleggen van Brand New Day kun je suggesties krijgen hoe je de verdeling aandelen/obligaties (of aandelen/spaargeld) in de loop van de tijd kunt aanpassen.

Als je vanaf je 57e nauwelijks of geen risico wilt lopen is het aantrekkelijk om de periode tot aan je AOW-leeftijd te overbruggen met vermogen dat zeker beschikbaar is. Dit vermogen kun je dan het beste in de vorm van spaargeld aanhouden. Op dit vermogen teer je dan in om de periode tussen stoppen met werken en AOW/pensioen te overbruggen. Als je meer risico wilt nemen kun je natuurlijk wel (een deel) beleggen.

Benodigd vermogen

1 jaar overbruggen

Het benodigde vermogen kun je eenvoudig berekenen. Als je € 1.500 per maand nodig hebt om van te leven, heb je 12 * € 1.500 = € 18.000 nodig om een jaar te overbruggen. Je hoeft dan geen rekening te houden met vermogensbelasting, omdat in 2025 de eerste € 57.684 vermogen vrijgesteld is.

10 jaar overbruggen

Als je 10 jaar wilt overbruggen moet je rekening houden met inflatie en met rente op je spaargeld. Ik ga er vanuit dat de inflatie in combinatie met de rente er per saldo voor zorgt dat je geld 3% minder waard wordt per jaar.

In die 10 jaar heb je in totaal dan iets meer dan € 206.000 nodig. In het eerste jaar € 18.000, in het tweede jaar 1,03 * € 18.000 = € 18.540, in het derde jaar 1,03 * € 18.540 = € 19.096, etc.. Bij elkaar opgeteld is dat € 206.000.

Je hoeft dan nog steeds geen rekening te houden met vermogensbelasting. Dat werkt als volgt:

Als je werkt wordt de algemene heffingskorting verrekend met je box 1 inkomen. Wanneer je niet meer werkt mag je de algemene heffingskorting van € 3.068 (bedrag 2025) toepassen op de belasting op je inkomen uit je box 3 vermogen.

Een hoeveelheid spaargeld van € 884.000 resulteert volgens Vermogensbelasting 2025 berekenen in € 3.068 aan vermogensbelasting. Aangezien je door de algemene heffingskorting de eerste € 3.068 niet hoeft te betalen, ben je dus over € 884.000 aan spaargeld geen vermogensbelasting verschuldigd als je verder geen inkomen hebt.

Naarmate je totale inkomen uit box 3 hoger wordt bouwt de algemene heffingskorting vervolgens wel weer af. Zie hier voor details.

Spaarrekening of deposito

Een vrij opneembare spaarrekening in combinatie met een deposito is een aangewezen manier om dit vermogen te stallen. Voor de kortere termijn gebruik je dan geld van de spaarrekening. En voor de wat langere termijn staat het vermogen tegen een iets hogere rente op een deposito.

Vrij opneembare spaarrekeningen en deposito’s vallend onder het Europese depositogarantiestelsel kun je bijvoorbeeld afsluiten via Trade Republic (vrij opneembaar, 3% rente, peildatum december 2024). Die geven een hogere rente dan een Nederlands rekeningen. Ik verwacht niet dat de EU een Europees land om laat vallen, waardoor ik dit ook veilig acht. Maar ik zou grotere bedragen toch onder Nederlands depositogarantiestelsel stallen, bijvoorbeeld bij Ayvens Bank.

Niet vergeten

Wat je niet moet vergeten is te kijken of je AOW en pensioen samen voldoende zijn om vanaf AOW leeftijd van te leven. Door het eerder stoppen met werken wordt je pensioen namelijk lager. Je kunt dit bekijken en berekenen op Mijnpensioenoverzicht.

Vaak kun je ook de uitkering van je pensioenfonds voor je officiële pensioenleeftijd in laten gaan. Dit kan aantrekkelijk zijn als je meer dan genoeg pensioen hebt opgebouwd om vanaf je pensioenleeftijd van te leven. Via Mijnpensioenoverzicht of de site van je pensioenfonds kun je hier meestal meer informatie over vinden.

Zorg ervoor dat je per bank niet meer dan € 100.000 stalt, zodat je hele vermogen onder het depositogarantiestelsel blijft vallen.

Pensioenleeftijd verlagen met meer dan 10 jaar, uitgaande van AOW en pensioen

Als je je pensioenleeftijd met meer dan 10 jaar wilt verlagen of als je gedurende 10 jaar of meer een aanvulling op je pensioen wilt hebben, dan biedt beleggen in plaats van sparen meestal de beste mogelijkheden. Je hebt op een dergelijke termijn met beleggen meestal een hoger rendement dan met sparen. En je belegde vermogen heeft over het algemeen voldoende tijd om van een beursdaling te herstellen.

Pensioenleeftijd berekenen

Een geweldig tool om je pensioenleeftijd te berekenen wanneer je net als ik belegt in indexfondsen is te vinden op FIRECalc. Deze berekening kun je aanpassen op basis van je vermogen, hoe je je vermogen belegd hebt (verhouding aandelen/obligaties), je uitgaven, je te verwachten pensioen/AOW en het inflatiepercentage.

Over FIRECalc

FIRECalc is een afkorting voor Financial Indepence Retire Early Calculator. Zoals vermeld op de site van FIRECalc helpt het rekentool je om de volgende vraag te beantwoorden:

Kun je met pensioen gaan en dezelfde levensstijl aanhouden als nu met wat je vandaag hebt?

Het gaat uit van de volgende aanname:

Als de pensioenplannen die je nu hebt in het verleden goed genoeg zouden zijn geweest om tot aan het einde van je pensioen genoeg geld te hebben, dan zullen die plannen nu ook goed genoeg zijn. Met het verleden wordt bedoeld: de periode tussen 1871 en nu in de VS, inclusief bijvoorbeeld de grote depressie van de jaren dertig van de vorige eeuw en de tweede wereldoorlog.

Wanneer je die aanname accepteert, voer dan in hoeveel je hebt en hoeveel je uitgeeft. FIRECalc zal je vervolgens vertellen hoe vaak je strategie door de geschiedenis heen zou hebben gewerkt. Of wat je moet veranderen om het allemaal te laten werken.

Hoe kan FIRECalc toekomstige rendementen op basis van in het verleden behaalde resultaten voorspellen? Dat kan het niet. En dat probeert het niet. In feite probeert het te voorspellen wat niet zal gebeuren.

Dit klinkt misschien verwarrend, maar het is heel eenvoudig.

Hawaii analogie

Overweeg een analogie: stel dat je een huis bouwt op Hawaii. Niemand kan de temperatuur voorspellen voor een bepaalde toekomstige datum gedurende de decennia waarin het huis zal worden gebruikt. Maar als je weet dat er nooit op deze locatie in de hele geschiedenis sprake is geweest van strenge vorst, dan kun je een intelligent oordeel vellen over hoeveel verwarmingscapaciteit voldoende is.

FIRECalc werkt op dezelfde manier, gebruikmakend van de geschiedenis van de beurs, je portefeuille en je uitgavenplan. Het geeft je de informatie om te beoordelen of je vermogen, gecombineerd met je AOW, werkgeverspensioen en eventueel vrijwillig opgebouwd pensioen, voldoende is om niet blut te raken.

FIRECalc werkt op basis van de geschiedenis van de Amerikaanse beurs. Die heeft het de afgelopen decennia relatief goed gedaan. Ik beleg niet alleen in de VS maar wereldwijd gespreid om zo min mogelijk risico te lopen. Wereldwijd gespreide beleggingen hebben de afgelopen decennia iets minder goed gepresteerd dan uitsluitend Amerikaanse beleggingen. Het is dus goed om je te beseffen dat FIRECalc bij wereldwijd gespreid beleggen wellicht ietwat aan de optimistische kant zit met zijn uitkomsten. Maar het geeft een uitstekende indicatie.

Invloed vermogensbelasting

Het bedrag dat je invoert als jaarlijkse uitgaven moet je voor vermogens boven het heffingsvrije inkomen en dat verder vrijgesteld is door de algemene heffingskorting (zie boven) aanpassen voor de vermogensbelasting die je ook moet betalen in Nederland.

Rekenvoorbeeld FIRECalc

Stel je geeft wederom € 18.000 per jaar uit. Omwille van de eenvoud ga ik ervan uit dat je hiervan ook je vermogensbelasting betaalt. Ik ga uit van 3% inflatie per jaar en ik ga ervan uit dat je je levensstandaard op het huidige peil wilt handhaven (beide in te voeren in het tabblad Spending models).

Hoeveel vermogen heb je dan nodig om 20 jaar voor je AOW datum te kunnen stoppen met werken en je huidige levensstandaard te kunnen aanhouden?

Volgens FIRECalc kun je bij een termijn van 20 jaar het beste 70% aandelen en 30% obligaties aanhouden, zie tabblad Your portfolio. Ik gebruik deze verdeling in de voorbeeldberekening.

Het is een vrij agressieve verdeling die moet passen bij je risicotolerantie. Je moet er dan tegen kunnen dat tijdens je opnamefase je vermogen met tientallen procenten kan dalen tijdens een beursdip (en daarna weer stijgen, maar daar kunnen de meesten wel goed tegen). Persoonlijk zou ik wat neutraler gaan zitten, dus iets meer obligaties en minder aandelen. Dit kun je aanpassen in het tabblad Your portfolio in FIRECalc.

Uitkomst rekenvoorbeeld

Je hebt in dit voorbeeld € 443.000 nodig om in alle historische situaties die in FIRECalc meegenomen worden in 100% van de gevallen zeker te zijn geweest dat je die 20 jaar had kunnen overbruggen. Na 20 jaar zou je resterende vermogen tussen de € 1.084 tot € 1.964.412 groot zijn geweest, afhankelijk van de periode van de geschiedenis waarin je 20 jaar zich bevonden hadden. Gemiddeld genomen zou je € 500.767 overhouden na 20 jaar.

Als je het in spaargeld zou steken heb je € 485.000 nodig om met 100% zekerheid die 20 jaar te overbruggen. Na 20 jaar is je vermogen, ook met 100% zekerheid, precies op.

Hier zie je dus de kracht van beleggen terug. Dat komt met name door dat wat Einstein het 8e wereldwonder noemde.

Pensioenleeftijd verlagen, zonder AOW en pensioen

Je kunt ervoor kiezen zodanig veel eerder te stoppen met werken dan op je AOW-leeftijd, dat je bij het bepalen van het benodigde vermogen geen rekening gaat houden met AOW of pensioen. Deze insteek is met name verstandig wanneer je op relatief jonge leeftijd financieel onafhankelijk wilt zijn, omdat het dan onzekerder is hoe AOW en pensioen er op of na je AOW-leeftijd uit zullen zien.

Hoe dat allemaal precies uitwerkt kun je vinden in deze post: Hoeveel geld heb je nodig om te stoppen met werken?

In de post Wat is de leeftijd waarop je financieel onafhankelijk kunt zijn? kun je zien hoe lang je erover doet om dit geld bij elkaar te hebben verzameld. Dat hangt met name af van je spaarquote.

Wanneer kun jij stoppen met werken, oftewel gaan doen waar je zin in hebt? Hoe pak jij dit financieel gezien aan?