Diverse lezers hebben me gevraagd een post te schrijven over duurzaam beleggen in indexfondsen of ETF’s. Waar moet je op letten bij het kiezen van een duurzame ETF? Welke zijn de beste duurzame ETF’s?
In deze blogpost:
Inleiding
Beleggen in aandelen is tot op heden een uitstekende manier gebleken om op de lange termijn rendement op vermogen te behalen. Wereldwijde spreiding, zo laag mogelijke kosten en eenvoud zijn daarbij cruciaal om maximaal rendement met minimaal risico te behalen. Indexfondsen, ook wel ETF’s of trackers genoemd, bieden deze mogelijkheid. Zie Beleggen voor beginners voor uitleg en tips.
Duurzaam beleggen is hierbij sterk in opkomst. Met name millennials willen duurzaam beleggen, in tegenstelling tot de wat oudere beleggers. Als voorbeeld de VS: De wat oudere beleggers bezitten daar nu nog ongeveer 70% van het vrij beschikbare vermogen. Maar de komende decennia vererven zij dit, ter waarde van ongeveer $30 biljoen, aan met name de huidige millennials. Dit is een van de grootste verschuivingen van vermogen in de historie.
Waar moet je nu op letten bij duurzaam beleggen via ETF’s?
Duurzame ETF’s: categorieën
Binnen de duurzame ETF’s heb je verschillende categorieën. Je hebt de zogenaamde ESG fondsen, de SRI fondsen en het impact beleggen.
Duurzaam beleggen met behulp van ESG criteria
Wat zijn ESG criteria?
ESG criteria zijn normen voor de bedrijfsvoering op het gebied van milieu (E = Environment), maatschappij (S = Social) en bestuur (G = Governance) die beleggers kunnen gebruiken om potentiële beleggingen te screenen. De belangrijkste doelstelling van een ESG evaluatie is de invloed van ESG criteria op de financiële prestaties te bepalen. De invloed op duurzaamheid staat niet voorop.
Verschillen tussen ESG ETF’s
Wanneer twee ETF’s beide de term ESG in hun naam hebben staan, dan wil dat niet zeggen dat ze samengesteld zijn aan de hand van dezelfde ESG criteria. Een kritische houding is hier mijns inziens op zijn plaats.
Er is momenteel een zeer grote marketingmachine aan het werk in de duurzame hoek van de financiële industrie. In de VS kosten gewone, niet-ESG ETF’s tegenwoordig al vaak niet meer dan rond de 0.02% aan lopende kosten per jaar (0% komt zelfs voor). De ESG alternatieven worden vaak tegen grofweg 10x hogere tarieven in de markt gezet.
In Nederland zijn de meeste gewone ETF’s nog niet tegen dergelijke lage tarieven aan te houden (hoewel er bewegingen in die richting zijn). De verschillen in kosten tussen ESG en niet-ESG ETF’s zijn hier dan ook meestal veel kleiner.
ESG rating agencies
Allereerst zijn er diverse bedrijven die ESG criteria en ESG indices opstellen, welke de ETF’s vervolgens volgen. Deze bedrijven worden in het Engels ESG rating agencies genoemd. De ESG criteria die gehanteerd worden verschillen per ESG rating agency, waarbij commerciële belangen van de agency en het beoordeelde fonds een rol kunnen spelen. Dit recente onderzoek naar de ESG rating agencies gaat hier dieper op in.
Een ander recent onderzoek hekelt het gebrek aan convergentie en de (soms) beroerde transparantie van ESG-beoordelingen en ranglijsten.
NRC schreef onlangs: Waar traditionele kredietbeoordelaars als S&P en Moody het voor 90 procent eens zijn over bedrijven die zij allebei beoordelen, is dat bij de groene meetlatten van MSCI en Sustainalytics slechts 30 procent. Anders gezegd: waar MSCI een bedrijf een hoge ESG-score toekent, kan datzelfde bedrijf bij Sustainalytics ver onder het gemiddelde scoren. Grote bedrijven scoren daarnaast vaak hoger op ESG-gebied dan kleinere, puur omdat ze de capaciteit hebben om beter te rapporteren.
Deze website houdt zich bezig met het rangschikken van de ESG rating agencies zelf.
ESG indices
De ESG rating agencies maken de indices welke de ETF’s volgen. Naast het feit dat er diverse ESG rating agencies bestaan, heeft elk van deze ESG rating agencies zelf vrijwel altijd een reeks verschillende ESG indices in de aanbieding aan fondshuizen om uit te kiezen. Een van de bekendste rating agencies MSCI heeft al ruim 1.000 (!) ESG indices beschikbaar, zie hier.
Daardoor is het buitengewoon lastig ESG ETF’s onderling te vergelijken.
ESG selectie principe
Een ESG indexfonds maakt veelal een selectie van bedrijven die, per sector, het beste scoren op ESG criteria. Het kan goed voorkomen dat bedrijven in de selectie komen die goed scoren op S en G maar niet op E. Daarnaast selecteren de meeste ESG fondsen de meest duurzame bedrijven per sector en sluiten dus geen sectoren uit. Dat is de reden dat je nog steeds olie-/gasbedrijven in ESG ETF’s tegenkomt.
Met het oog op impact op duurzaamheid zou je ESG criteria kunnen zien als een milde vorm van screening.
Duurzaam beleggen met behulp van SRI criteria
Wat zijn SRI criteria? SRI staat voor Socially Responsible Investing, oftewel maatschappelijk verantwoord beleggen. Dat gaat een stap verder dan ESG door beleggingen actief te elimineren of te selecteren op basis van specifieke ethische richtlijnen. De gehanteerde SRI criteria kunnen enorm verschillen per fonds.
Duurzaam beleggen via impact beleggen
Bij impact beleggen staat een positieve impact van de belegging boven een positief beleggingsresultaat. Beleggen in een non-profit organisatie die zich toelegt op onderzoek en ontwikkeling van schone energie, ongeacht of succes is gegarandeerd, is hiervan een voorbeeld. Het voldoen aan de UN sustainable development goals wordt bij impact beleggen ook wel eens als selectiecriterium gebruikt.
Een ander voorbeeld van impact beleggen is investeren via Lendahand, zie mijn interview met de oprichter.
Hoe heb je de meeste impact op verduurzaming?
Als je met je beleggingen in indexfondsen bij wilt dragen aan verduurzaming van de wereld, dan zijn er simpel gesteld 2 routes:
- Je belegt in duurzame indexfondsen
- Je belegt in gewone indexfondsen en zet rendement uit je beleggingen in om buiten je beleggingen om duurzame doelen te financieren.
Prestaties duurzame fondsen
Er lijkt niet echt consensus te bestaan over het feit of duurzame fondsen beter of slechter presteren dan niet-duurzame fondsen. Als voorbeeld: dit onderzoek suggereert beter, dit onderzoek en dit onderzoek suggereren slechter. Vanguard, een van de grootste en beste fondshuizen ter wereld, bevestigt dit gemengde beeld in deze recente publicatie.
Dit onderzoek laat daarnaast zien dat impact beleggen, wat zoals gezegd een voorbeeld is van duurzaam beleggen, meestal niet de meest efficiënte manier is om positieve impact te hebben met je geld. Je kunt volgens dat onderzoek je impact op duurzame doelen significant verhogen door te switchen van impact beleggen naar gewoon beleggen met als doel te doneren aan goede doelen of door nu al direct je geld te doneren aan goede doelen.
Kortom, het is bij beleggen in ETF’s belangrijk te beseffen dat de prestaties van duurzame ETF’s wezenlijk kunnen verschillen van niet duurzame, conventionele ETF’s.
Kiezen voor duurzame of niet duurzame ETF’s
Het is heel persoonlijk welke keuze het beste bij jou past. Indien je bijvoorbeeld op morele gronden simpelweg niet wilt beleggen in bedrijven welke niet duurzaam opereren, dan zal je keuze vallen op duurzame ETF’s.
Ik beleg zelf in een drietal duurzame Northern Trust ESG fondsen via ABN AMRO Zelf Beleggen Basis. Dat is een van de goedkoopste manieren om in Nederland wereldwijd gespreid te beleggen via een paar uitstekende indexfondsen. Zie de volgende post voor uitleg en een handig tooltje om je inleg per Northern Trust fonds mee te bepalen:
ABN AMRO beleggen uitleg & tooltje
Een deel van de opbrengsten van mijn beleggingen gebruik daarnaast ik om duurzame of sociale initiatieven te steunen zonder dat financieel gewin daarbij voor mij een rol speelt. Ik doe dit bijvoorbeeld via Lendahand, Oneplanetcrowd, het Wereldnatuurfonds, KIVA en Amnesty International. Als je bij Lendahand voor de eerste keer minimaal €50 inlegt en de code WDYH-799X-HPHF invoert bij het afrekenen van de investering, krijgen jij en ik ieder €25.
Ik leef daarnaast op een aantal fronten bewust duurzaam, bijvoorbeeld door weinig en rustig auto te rijden, kleren pas te vervangen zodra ze versleten zijn en energie te gebruiken van een duurzame aanbieder.
Duurzaam beleggen: welke fondsen kiezen?
Bij het kiezen van een duurzame ETF is het primair van belang dat je voor jezelf nagaat welke industrieën of sectoren je uit wilt sluiten. Hoe meer industrieën je uitsluit, des te duurzamer je profiel wordt. En des te meer de financiële prestaties van je fonds waarschijnlijk afwijken van een wereldwijd gespreid beleggende ETF zonder specifieke focus op alleen duurzame bedrijven.
Vrijwel alle duurzame ETF’s sluiten om te beginnen de tabaks-, controversiële wapens-, seks- en gokindustrie uit, evenals bedrijven welke grove schendingen van de mensenrechten hebben begaan in de afgelopen jaren. De lichter screenende ESG fondsen sluiten de olie-industrie meestal nog niet uit.
Ik hanteer normaliter 6 criteria waaraan een ETF moet voldoen om als goed door mezelf beoordeeld te worden, zie Indexfondsen kiezen: 6 punten om op te letten. Een van deze criteria is dat een fonds voldoende omvang moet hebben. Dat maakt het efficiënter en daardoor goedkoper. Ook is het daardoor gemakkelijker te verhandelen (meer “liquide”), waardoor de spread tijdens aan- en verkoop lager is. En ook maakt dat de kans op een stabiel voortbestaan van het fonds groter.
Omdat veel duurzame ETF’s nog maar relatief kort bestaan, zijn ze regelmatig nog erg klein. Ik beperk me hier daarom tot een paar suggesties om wereldwijd gespreid te beleggen via duurzame ETF’s, waarbij ik let op 5 van de 6 punten, maar geen acht sla op de omvang van de ETF. Ik verwacht overigens een sterke groei van deze fondsen en zie daarom geen significant risico in de nu nog beperkte omvang.
Ontwikkelde en opkomende markten
Ik geef een opsplitsing van duurzame ETF’s welke een index volgen voor de ontwikkelde markten (MSCI of FTSE World Index) en voor opkomende markten (MSCI Emerging Markets). Duurzame ETF’s zijn namelijk vrijwel allemaal opgesplitst in deze geografische onderverdeling.
In de MSCI of FTSE World Index zitten geen opkomende landen (emerging markets), zoals China. Als je wereldwijd gespreid wilt beleggen heb je in je portefeuille ongeveer 88% van een duurzame ETF ontwikkelde markten en ongeveer 12% van een duurzame ETF opkomende markten nodig. Deze percentages kunnen wisselen in de loop van de tijd.
Ik geef ook aan welk percentage van de bedrijven uit de niet duurzame moederindex door de ETF uitgesloten is, zodat je een idee hebt van de afwijking van de ETF ten opzichte van de niet duurzame moederindex.
De onderstaande overzichten gaan van ETF’s die weinig bedrijven uitsluiten naar ETF’s die de meeste bedrijven uitsluiten. Je zou het percentage uitgesloten bedrijven als relatief eenvoudige indicatie voor de duurzaamheid kunnen hanteren. De overzichten zijn niet uitputtend, maar een poging een aantal goede opties te tonen.
Duurzame ETF’s ontwikkelde markten
| Fondsnaam | ISIN code | Uitgesloten bedrijven |
| Northern Trust Wereld Custom ESG Equity Index UCITS FGR Fund | NL0011225305 | 2% |
| ACTIAM Verantwoord Index Aandelenfonds Wereld | NL0011309349 | 4% |
| iShares MSCI World ESG Screened UCITS ETF | IE00BFNM3J75 | 6% |
| Vanguard SRI Global Stock Fund | IE00B54FFW20 | 17% |
| Vanguard SRI FTSE Developed World II Common Contractual Fund | IE00BDZCQ033 | 18% |
| iShares MSCI World ESG Enhanced UCITS ETF | IE00BHZPJ569 | 20% |
| Lyxor MSCI World ESG Trend Leaders (DR) UCITS ETF | LU1792117779 | 48% |
| Xtrackers ESG MSCI World UCITS ETF | IE00BZ02LR44 | 61% |
| UBS ETF MSCI World Socially Responsible UCITS ETF | LU0629459743 | 75% |
| Amundi Index MSCI World SRI – UCITS ETF | LU1861134382 | 76% |
| iShares MSCI World SRI UCITS ETF | IE00BYX2JD69 | 76% |
Duurzame ETF’s opkomende markten
| Fondsnaam | ISIN code | Uitgesloten bedrijven |
| Northern Trust Emerging Markets Custom ESG Equity Index UCITS FGR Fund | NL0011515424 | 14% |
| ACTIAM Verantwoord Index Aandelenfonds Opkomende Landen | NL0011872635 | 33% |
| iShares MSCI EM IMI ESG Screened UCITS ETF | IE00BFNM3P36 | 46% |
| Amundi Index MSCI Emerging Markets SRI UCITS ETF | LU1861138961 | 85% |
| UBS ETF MSCI Emerging Markets Socially Responsible UCITS ETF | LU1048313891 | 85% |
| iShares Sustainable MSCI Emerging Markets SRI UCITS ETF | IE00BYVJRP78 | 85% |
Meer informatie over een fonds
Indien je googelt op de ISIN code uit bovenstaande overzichten in combinatie met het woord “factsheet”, vind je meestal direct een overzicht van de karakteristieken van het fonds.
Hier kun je tevens een excel downloaden met meer gegevens over de genoemde ETF’s.
Kosten van de indexfondsen
Doordat de fondsen zo verschillend van samenstelling zijn, heeft vergelijken op kosten niet zo heel veel zin. Het gaat uiteindelijk om de prestaties na aftrek van alle kosten. Deze worden sterk beïnvloed door de samenstelling van de ETF’s.
Desalniettemin geldt voor alle genoemde ETF’s dat ze relatief lage kosten hebben. De Northern Trust fondsen, de Actiam fondsen en het Vanguard SRI FTSE Developed World II Common Contractual Fund hebben daarnaast het minste last van dividendlekkage doordat ze een speciale fiscale status hebben.
Verkrijgbaarheid duurzame ETF’s
De genoemde duurzame ETF’s zijn bijvoorbeeld verkrijgbaar via de grotere brokers (DEGIRO, Interactive Brokers) of banken. Geen van de brokers of banken biedt alle genoemde fondsen aan. Een paar opmerkingen hierbij:
Meesman en de banken
De Northern Trust fondsen kun je aanhouden via Meesman en via de grootbanken (ING, Rabobank, ABN AMRO). Bij beleggen via een grootbank dien je een betaalrekening aan te houden bij die bank.
Het is voor een belegd vermogen tot €266.000 het goedkoopste om via ABN AMRO Zelf Beleggen Basis de Northern Trust fondsen aan te houden. Dat doe ik zelf ook. Als je maandelijks in wilt leggen, kun je je inleg volledig automatiseren, zodat je er geen omkijken naar hebt.
De andere fondsen dan de Northern Trust fondsen kun je meestal goedkoper via een broker dan via een bank aanhouden. Ook bieden de banken niet alle andere fondsen aan.
DEGIRO
Vrijwel alle bovengenoemde duurzame ETF’s worden aangeboden door DEGIRO, behalve de Northern Trust ETF’s en de Vanguard fondsen. DEGIRO hanteert geen service fee (behalve voor de Actiam fondsen: 0.2% per jaar) en is daardoor vaak de goedkoopste partij om de fondsen aan te houden. Zie Beleggen voor beginners voor een uitleg met plaatjes hoe je een fonds aan kunt schaffen via DEGIRO.
Interactive Brokers
Ook Interactive Brokers biedt vrijwel alle bovengenoemde duurzame ETF’s aan, behalve de Northern Trust ETF’s en de Vanguard ETF’s. Interactive Brokers hanteert geen servicefee.
Brand New Day
Tot slot is het Vanguard SRI FTSE Developed World II Common Contractual Fund te verkrijgen via Brand New Day.
Veelgestelde vragen
Ik beleg zelf via ABN AMRO ZBB volledig automatisch wereldwijd gespreid in goede, duurzame indexfondsen van Northern Trust. Dat is een van de goedkoopste en degelijke manieren in Nederland.
Binnen de duurzame ETF’s heb je verschillende categorieën. Je hebt de zogenaamde ESG fondsen, de SRI fondsen en het impact beleggen. Zie hier voor uitleg.
Dat wisselt per duurzaamheid-categorie. Zie hier voor de beste ETF’s per duurzaamheid-categorie.
Hoe sta jij tegenover duurzaam beleggen? Welke duurzame fondsen houd jij eventueel aan?
Geef een reactie