De energiemarkt is erg onrustig en de energieprijzen zijn hoog. Die onvoorspelbaarheid blijft waarschijnlijk nog een tijdje. Met het prijsplafond probeert de overheid de prijzen voor de consument enigszins beheersbaar te houden in 2023. Energiebedrijven lijken vooral bezig met het hoofd boven water houden en niet meer te strijden om de consument met gunstige kortingen. Wat is wijsheid in deze markt?
Ik heb dit onderwerp nog niet goed uitgezocht, omdat ik nog tot eind februari een vast contract heb. Dreas had het al wel uitgezocht en heeft op mijn verzoek meegeschreven, waarvoor mijn dank!
Vast, variabel, of dynamisch energiecontract
Vast energiecontract
Met een vast contract legde je de prijs voor stroom/gas voor een jaar of langer vast. Energiebedrijven bonden op die manier hun klanten en kregen een voorspelbare omzet. Dankzij de concurrentie die er was, konden consumenten daar vaak flink van profiteren.
Nu de energiemarkt heel volatiel is, durven de energiebedrijven vaste contracten niet meer aan. Zodra vaste contracten aflopen komen consumenten meestal automatisch in een variabel contract terecht.
Variabel energiecontract
Als je wilt overstappen van leverancier worden er ook variabele contracten aangeboden. Die zijn nu minder makkelijk te vergelijken, omdat veel partijen niet meer meedoen met vergelijkingssites.
Het variabele tarief wordt gebaseerd op de prijs die eventueel al is betaald voor vooraf ingekochte stroom/gas, de verwachtte toekomstige prijs en een toeslag voor de leverancier.
Energiebedrijven hebben inmiddels de voorwaarden van variabele contracten aangepast zodat ze bij sterke prijsschommelingen het tarief kunnen bijstellen. Dat zal hoogstwaarschijnlijk snel gebeuren wanneer tarieven stijgen, maar mogelijk minder snel wanneer ze weer dalen. Het zijn daarmee voor vrijwel iedereen spannende (en dure!) tijden.
Dynamisch energiecontract
Voor energieleveranciers die een dynamische prijs hanteren is het minder spannend. Zij gebruiken de tarieven van de spotmarkten voor stroom en gas, vermeerderd met een vaste toeslag.
Het dynamische tarief wordt gebaseerd op de (openbare) spotprijs en een toeslag voor de leverancier. Voor stroom gaat het om een prijs per uur en voor gas een prijs per dag. Deze prijzen worden een dag vooraf bekend gemaakt.
Op die manier hoeven de bedrijven zelf niet te speculeren op prijsschommelingen en lopen dus minder risico. Daarmee hoeven ze ook geen risico-opslag te rekenen, wat de prijs theoretisch gezien zou moeten drukken. Voor de consument is de spotprijs ook transparant. Alleen de toeslag kan onverwacht door de leverancier verhoogd worden en is niet bij alle aanbieders even transparant.
Overstappen van variabel naar dynamisch energiecontract?
Overstappen van een variabel contract naar een dynamisch contract zou daarmee nu een verstandige keus kunnen zijn. Variabel biedt immers niet meer de extra zekerheid als in het verleden, maar dynamisch wel prijs-transparantie.
Inmiddels is er ook aardig wat concurrentie op de markt van dynamische energieleveranciers. Dat drukt de prijzen. Omdat er vrijwel geen risico opslag nodig is, lijkt dat in de huidige markt gunstiger dan een variabel contract. Daarnaast kan je tussentijds altijd weer switchen.
Het is onmogelijk van te voren te voorspellen wat voordeliger uitvalt. Wanneer al je stroomverbruik gedurende piekuren valt kan een variabel tarief lager uitvallen. Bij een gemiddeld verbruikspatroon zou je verwachten dat dynamische prijzen via een energieleverancier met een lage toeslag op termijn het meest voordelig zou moeten uitpakken.
Leveranciers met vaste en variabele energiecontracten zullen daarnaast bij sterk stijgende energieprijzen eventuele verliezen op lopende contracten moeten verwerken in toekomstige contracten. Dat is ook niet het geval bij dynamische tarieven.
Wanneer je kijkt naar januari 2023, betaal je dynamisch gemiddeld ongeveer €0,30 per kWh. De meeste variabele contracten zitten voor januari tussen €0,60 en €0,80 per kWh. Dit is natuurlijk wel een momentopname.
Roland Berger concludeerde in 2018 ook dat dynamische tarieven gemiddeld voordeliger uitpakken dan vaste tarieven. Dit was wel onderzocht op aanvraag van dynamische energieleveranciers.
Voorschot
Dynamische aanbieders hanteren een verschillende manier van afrekenen. Tibber rekent bijvoorbeeld achteraf maandelijks het daadwerkelijke gebruik af. Zonneplan doet dat ook, maar rekent dan wel maandelijks 1/12e van het verwachte verbruik voor de verrekening van de belasting.
Bij ANWB Energie rekenen ze juist met een voorschot gebaseerd op het verwachte gebruik, op die manier zijn je energielasten netjes gespreid en betaal je dus niet in de winter bijvoorbeeld een hogere factuur voor gas. ANWB Energie is wel iets duurder dan de eerder genoemde leveranciers, maar een vast maandbedrag kan voor veel mensen prettiger werken dan maandelijks een ander bedrag af te moeten rekenen met mogelijk grote verschillen per maand.
Saldering
Waar je met een variabel contract je door zonnepanelen opgewekte stroom 1 op 1 kunt wegstrepen tegen verbruikte stroom, verrekenen dynamische leveranciers gebaseerd op de stroomprijs op het uur dat je daadwerkelijk teruglevert. Dat tarief is mogelijk lager dan het tarief dat je betaalt wanneer je de stroom daadwerkelijk gebruikt.
Feitelijk saldeer je het tarief per uur en de belastingen per jaar.
Overigens bestaat een groot deel van de energieprijs uit toeslagen en belastingen. Die kun je altijd verrekenen. Een kale spotprijs (incl BTW) van €0,2475 per kWh komt door de toeslagen en belastingen als €0,40 op je factuur (62% hoger).
Prijsplafond
Het prijsplafond wordt (wettelijk) toegepast op het gemiddelde stroomtarief over minimaal 1 maand tot de eindafrekening. Eventueel tegoed kan worden meegenomen tot die eindafrekening.
ANWB Energie en EasyEnergy gaan maandelijks een eindafrekening sturen en berekenen het prijsplafond aan de hand van het daadwerkelijke gebruikte stroomtarief van die afgelopen maand. Eventueel tegoed kan dus niet worden meegenomen, immers is er maandelijks een eindafrekening.
Zonneplan en Tibber daarentegen kijken naar het daadwerkelijk gebruikte stroomtarief over de periode tot de jaarlijkse eindafrekening. Daar kan het eventuele tegoed tot die eindfactuur worden meegenomen.
Dat maakt uit, want stel dat september/oktober het tarief veel hoger ligt dan het prijsplafond, maar de rest van het jaar lager, dan kan het zijn dat bijvoorbeeld ANWB Energie het prijsplafond toepast op september/oktober, maar Zonneplan niet omdat het gemiddeld betaalde tarief over de eindfactuur-periode lager ligt.
ANWB Energie geeft overigens wel aan dat wanneer hun methode nadelig zou uitpakken voor een klant, ze het prijsplafond alsnog toepassen met een jaarafrekening. Mocht je bijvoorbeeld veel zonnepanelen hebben, hou je in de zomer mogelijk veel “tegoed” over waardoor het bij hoge winterprijzen juist weer kan lonen om dat tegoed te kunnen verrekenen.
Energieverbruik sturen
Met dynamische tarieven kan het lonen je energieverbruik te sturen. Dat geldt dan vooral voor stroom, omdat de prijs per uur verschilt. In de middag worden de stroomprijzen bekend voor de volgende dag.
Vaak is het tarief na 02:00 bijvoorbeeld lager dan overdag. Als er veel zon of wind wordt verwacht, daalt de prijs op die uren ook.
Het kan dus lonen om de wasmachine en/of vaatwasser automatisch in de nacht te laten starten. Wanneer je een elektrische boiler hebt, loont het ook om deze met een slimme stekker alleen in de nacht te laten verwarmen.
Er bestaat zelfs een slimme stekker (EcoSwitch Plus) die automatisch de dynamische tarieven ophaalt en kan activeren op het goedkoopste tarief van de dag. Ook bestaan er warmtepompen (bijvoorbeeld Nibe) die rekening houden met de dynamische energieprijs om zo de kosten te minimaliseren.
Conclusie
Nu eigenlijk alle energietarieven toch flexibel zijn, lijkt een dynamisch tarief een interessante optie. Met de komst van nieuwe spelers is er nu ook keus voor dynamische leveranciers die met een vast voorschot werken, waardoor de rekening niet maandelijks verandert. Wanneer je geen vast contract meer hebt, loont het hier goed naar te kijken.
Op Tweakers staat een mooi overzicht van de daadwerkelijke tariefverschillen tussen de verschillende dynamische energieleveranciers.
Ik heb tot eind februari nog een vast contract. Tegen die tijd ga ik eens goed kijken of ik overstap op een dynamisch energiecontract.
Wat voor energiecontract heb jij? Heb je nog tips waar je bij dynamische leveranciers op zou kunnen letten?
Geef een reactie